Proste(?) sposoby na czytanie po chińsku. Pinyin, bopomofo i inne II
Oprócz tych dwóch/trzech* wiodących transkrypcji (czyli Wade-Giles, pinyin i bopomofo) należy wspomnieć o istniejących pobocznie:
- Guóyǔ Luómǎzì, autochtonicznym system autorstwa samych Chińczyków, oparty o litery łacińskie. Co ciekawe, tony usiłowali oni opisywać nie cyferkami czy podpowiadającymi intonację znakami diakrytycznymi, ale kombinacją liter. Miał w zamyśle od razu pokazywać różnicę w wymowie. – ilustracja z wiki. O tym, że system nie przetrwał, pomimo że był całkiem logiczny i sensowny, świadczy choćby zapis jego nazwy w pinyinie…
GL wyglądał tak:
Jak widać – cztery sposoby powiedzenia i zapisania ideogramem jednego guo 
Reliktem jest spotykany gdzieniegdzie zapis Hsieh, Kaohsiung, Chunghwa… Ooo, ta Chunghwa to mi krwi napsuła rok temu…
Reliktem jest spotykany gdzieniegdzie zapis Hsieh, Kaohsiung, Chunghwa… Ooo, ta Chunghwa to mi krwi napsuła rok temu…
Chunghwa- to, niosąca niemiłe skojarzenie z czupakabrą, nazwa głównej sieci telekomunikacyjnej Tajwanu. Co na zajęciach (normalnych, na Uni) się mi z amerykańska/pinyińska ta „czangwa” wyrwała, mój najmniej ulubiony profesor mnie poprawiał, a ja bliska byłam poderżnięcia mu gardła. Bo po 15 powtórzeniu tej cholernej czangły i tak nie było dobrze, a czangła wałkowana była średnio co zajęcia, robiąc ze mnie w oczach wszytskich licznie zgormadzonych w klasie – ułoma do potęgi ntej…
W rewanżu poprawiałam jego „łolsłagena”, złosliwie się podśmiechując kiedy nie umiał powtórzyć Volkswagen… Wet za wet. Też poczuj się jak kretyn, Dejnielu i rozwiń swą empatię…
Dopiero w tym roku zrozumiałam, o co chłopu chodziło. A oświecenie nastąpiło na widok cholernej czangły, zapisanej nie w romanizacji a w znaczkach, 中話 ZhōngHuà, chińska mowa. Przecież ja to umiem powiedzieć, tylko to nie brzmi w żadnym wypadku czangwa, czangła i inna bladź… (gdybym cię choć trochę lubiła i szanowała, to bym cię Dejnielu przeprosiła…, aczkolwiek, dupa z ciebie a nie nauczyciel chińskiego, tak oczywistej rzeczy nie umiesz jasno wyłożyć… więc pozostań przy swym NGO i nie bierz sie za coś, czego nie umiesz…)
Wracając do systemów zapisu, wynalazłam polonicum, czyli:
- polską romanizację -właściwie kilka, bo „każdy sinolog miał swój system lub systemik”, próbując opisać ten dziwny język i jego pokręconą fonetykę. Najszerzej stosowana tzw harbińska, uznawana za”poboczną ale znaczącą” przez anglojęzyczny mainstream naukowy, konieczna dla wygody uchodźców/uciekinierów z Syberii do zlokalizowanego w Mongolii Wewnętrznej miasta Harbin, była oparta o cyrylicę -naprawdę interesująco i wyjątkowo… aczkolwiek dowodzi, że zgłębianie chińskiego może być drogą z Wieliczki do Gdańska przez Licheń i Kaliningrad, zahaczając o Szczecin…
Po II wojnie światowej Polacy próbowali nadal dzielnie stworzyć i rozwinąć własną transkrypcję, na potrzeby niszowej edukacji sinologicznej. Skończyło się jednak na zaakceptowaniu jednej-dwóch-trzech światowo wiodących, choćby z uwagi na dostępność materiałów edukacyjnych.
W moim podręczniku straszy pinyin mieszany ze znakami tradycyjnymi. W podręczniku równoległym – znaki, bopomofo i pinyin. W Polsce korzysta się głównie z materiałów w języku angielskim (dopiero niedawno koleżanka ucząca w Polsce chińskiego wynalazła jakiś niszowy podręcznik po polsku), więc właśnie ta transkrypcja jest dla nas naturalna – litery romańskie każdy czytać potrafi? A to, że pinyin wiedzie na manowce, to inna bajka
*Dlaczego piszę „dwóch/trzech”? Ponieważ tak naprawdę romanizacji było więcej, i każda znalazła częściowe odbicie w rzeczywistości… Rząd tajwański idąc na rękę obcokrajowcom wprowadził drogowskazy oraz znaki informacyjne w zapisie tradycyjnym i zromanizowanym. I idąc taką 族一路, widzę iż ta sama ulica na jednym znaku zowie się Mintzu Yi lu, na drugim Mintsu Yi lu, na trzecim Minzu Yi lu, i tak dalej. A to tylko jedna 3-kilometrowa ulica… Im dalej w las tym ciemniej…
Swoją drogą, podziwiam tajwańskich listonoszy, którzy potrafią znaleźć adresatkę koślawo opisanej paczki z błędami ortograficznymi… Trochę to zajęło, ale dostałam ładowarkę i komórkę, czekam teraz na ubrania, książki i witaminy.
2 komentarze/y do Proste(?) sposoby na czytanie po chińsku. Pinyin, bopomofo i inne II
~Agga
Hmmm…ja tak tylko do tej paczki z ubraniami??? Czy aby na pewno została wysłanamagdawera
Mama mówi, że tak, a młody, dodaje ile kosztowała ….
